تاملی بر اقتصاد دیجیتالی(Digital Economy) و مزایای آن در کسب و کارهای آنلاین
اقتصاد دیجیتالی مفهوم نسبتا جدیدی است که با گسترش فناوری اطلاعات و بکارگیری آن در جوامع در حال تکامل است. اقتصاد دیجیتالی که در مواردی اقتصاد اینترنتی، اقتصاد نوینی یا اقتصاد شبکه ای نامیده می شود، اقتصادی است که بر پایه فناوری های دیجیتال شامل شبکه های ارتباط دیجیتالی (اینترنت و دیگر شبکه های ارزشی افزوده) رایانه ها، نرم افزار و دیگر فناوری های اطلاعاتی مرتبط استوار است.
اقتصاد دیجیتال در واقع شامل تمام فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی که بر روی شبکه‌های مخابراتی توسط نرم افزارهای مختلف و با استفاده از Big Data انجام میشوند خواهد بود.
در سایه فناوریهای رشد یافته و شکل گرفته‌ای مانندMobile computing, IoT, Big data, Cloud computing, collaboration video, که با اضافه شدن امکاناتی مانند پرینترهای سه بعدی که از کشکک زانو تا قطعات حساس موتور جت را پوشش میدهند، سنسورهای فوق حساسی که هر روز ارزانتر از دیروز به بازار عرضه شده و در همه محصولات قابل عرضه هستند، ارزانتر و همه گیر شدن رباتهای صنعتی، بیوتکنولوژی و انرژی خورشیدی به عنوان دستاوردهای اخیر بشر، دنیا را از حالت سنتی به قرن Internet of everything وارد کرده‌اند. در این دنیا مردم، داده‌ها، اشیا، فرآِیندها که به صورت Real Time با هم متصل شده‌اند در تعامل دائمی با هم و خلق فرصتهای جدید خواهند بود.
چه کسی اصطلاح اقتصاد دیجیتال را رواج داد؟
تقریباً همه‌ی منابع، بر این نکته اتفاق نظر دارند که نخستین کاربرد جدی اصطلاح اقتصاد دیجیتال به کتاب اقتصاد دیجیتال یا Digital Economy نوشته‌ی دان تاپسکات بازمی‌گردد. او در سال ۱۹۹۵ کتاب اقتصاد دیجیتال را تالیف و در ۱۹۹۶ آن منتشر کرد. اما شاید برایتان جالب باشد که حتی با ورق زدن و مطالعه این کتاب ۴۰۰ صفحه‌ای هم، با تعریفی مشخصی از اقتصاد دیجیتال مواجه نمی‌شوید.
البته قطعاً تحلیل‌های مطرح شده در این کتاب، بسیار ارزشمند و راه‌گشا هستند. اما اگر بخواهید بر اساس حرف‌های تاپسکات در کتاب اقتصاد دیجیتال در مورد اقتصاد دیجیتال صحبت کنید، تنها می‌توانید توصیف زیر را به کار ببرید:
ظاهراً اقتصاد جدیدی شکل گرفته است.در این اقتصاد، کسب و کارها از فناوری اطلاعات استفاده میکنند.
فناوری اطلاعات هم به عملیات آنها کمک می‌کند و هم زمینه‌ای برای رشد آنها فراهم می‌کند. ضمن اینکه کسب و کارها، بهتر و سریع‌تر به یکدیگر متصل میشوند. به این اقتصاد جدید، اقتصاد دیجیتال یا Digital Economy می‌گوییم. اقتصاد دیجیتالی عبارتست از «شبکه ای جهانی از اقتصاد و فعالیت های اجتماعی که از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند اینترنت، موبایل و شبکه ها امکانپذیر گردیده است».
در این اقتصاد نوین، شبکه سازی دیجیتالی و زیرساخت های ارتباطی بستری جهانی فراهم می آورد که در آن افراد و سازمانها با تجهیز به راهبردها به تعامل با یکدیگر، برقراری ارتباط، همکاری و جستجوی اطلاعات می پردازند. این بستر شامل موارد زیر است:
• طیف وسیعی از محصولات با قابلیت تبدیل به دیجیتال، پایگاه های داده، اخبار و اطلاعات، کتاب ها و مجلات، برنامه های رادیو و تلویزیون، فیلم، بازی های الکترونیک، لوح فشرده موسیقی و نرم افزارها که در بستر دیجیتالی هر زمان و هر مکان در سرتاسر جهان قابل دسترسی و تحویل است.
• مصرف کنندگان و شرکت ها به مبادلات مالی دیجیتالی می پردازند. مبادلات مالی از طریق پول های دیجیتالی یا از طریق رایانه های شبکه ای و یا تجهیزات سیار انجام می شود.
• کالاهای فیزیکی مانند لوازم خانگی و اتومبیل که مجهز به ریزپردازنده ها و امکانات شبکه ای هستند
بازارهای دیجیتال
یکی از مؤلفه‌های اقتصاد دیجیتالی بازارهای الکترونیکی است. بازار، شبکه‌ای از تعاملات و ارتباطاتی است که در آنجا اطلاعات، کالاها یا خدمات و پرداخت‌ها مبادله میشوند. بازار الکترونیکی فضایی تحت وب است که:
همه تراکنش‌های مورد نیاز را به صورت الکترونیکی پاسخگوست.
مکانی است که در آن خریداران و فروشندگان به صورت الکترونیکی با یکدیگر ملاقات میکنند. این مکان ابعاد جغرافیایی ندارد و در واقع فضایی تحت وب است.
فروشندگان و خریداران در این فضا مذاکره میکنند، قیمت پیشنهاد میدهند و با یکدیگر توافق میکنند. سپس سفارش داده می‌شود و معامله عملی می‌گردد.
نمادهای اقتصاد دیجیتالی بهره گیری از رسانه هایی مانند رایانه، تلفن سیار، تجهیزات و ابزارهای ارتباطی مانند کنسول ها در فعالیت هایی مانند ارسال پیام به دوستان و سازمان ها، جستجو برای دریافت یک خدمت در شهر، بهره گیری از مسیریاب در خودرو برای مسیریابی، خرید و پرداخت ها، تبادل کالا یا خدمات، دریافت خدمات از سازمانها و … می باشد.
در سازمانها، اقتصاد دیجیتالی با همکاری سازمان با تامین کنندگان و مشتریان در ارائه خدمات بهتر و همکاری کارآ و موثرتر نشان داده می شود. همچنین بکارگیری فناوری اطلاعات در زنجیره ارزشی و تغییر و نوآوری در فرایندها، عملیات و فعالیت های اداری و اجرایی می تواند نشانه ای از اقتصاد دیجیتالی باشد.
تاثیر اقتصاد دیجیتالی در آموزش از طریق بکارگیری فناوری اطلاعات در تهیه محتوا، امکان ارتباط استاد با دانشجو و بالعکس، مدیریت بر خط امور آموزشی و در نهایت اجرای آموزش امکانپذیر می شود.
شاید به سختی بتوان آینده و نهایت اقتصاد دیجیتالی را پیش بینی کرد، زیرا این اقتصاد مبتنی بر فناوری اطلاعات و نوآوری های آن و نفوذ فناوری در کسب و کار بوده و با سرعت بالا و غیر قابل تصور به پیش می رود. با سرعت غیر قابل پیش بینی تغییر و تکامل فناوری اطلاعات به دشواری بتوان آینده را پیش بینی کرد.
اقتصاد دیجیتالی نیاز به زیرساختی دارد که در مرحله نخست وظیفه دولت و گسترش آن از طریق سازمانها و بخش های مختلف جامعه است. جدول زیر مقایسه چند کشور از نظر زیرساخت های اجتماعی مورد نیاز برای ورود به این اقتصاد است.
شرکتهای پیشرو در اقتصاد دیجیتال امروز آنهایی هستند که با ارائه یک پلتفرم دیجیتال که امکان تعامل آنلاین تعداد زیادی تولید کننده یا ارائه دهنده خدمات را با تعداد زیادی از مشتریان و مصرف کننده‌ها به ساده‌ترین شکل ممکن فراهم میکنند و از محل ارزش افزوده ایجاد شده و تسهیل ارتباط بین خریدار و فروشنده به کسب درآمد می‌پردازند. در این میان، این شرکتها با به خدمت گرفتن مفاهیم و ابزارهای داده کاوی و BIG DATA به کشف سلایق و ترجیحات دو طرف پرداخته و عملا میتوانند با پیش‌بینی دقیق روندها نبض هر بازاری را در اختیار داشته و هر چه بیشتر محصولات و خدمات اختصاصی را برای مشتریان طراحی و بازاریابی کنند.
به عنوان مثال، AIRBNB با ارائه پلتفرم ساده و قابل درک خود امکان تعامل بین افرادی که به دنبال محل اقامت در شهرهای مختلف جهان هستند را با افرادی که مایل به اجاره دادن خانه‌های خالی خود هستند فراهم کرده و عملا بدون مالکیت حتی یک ملک در سراسر دنیا تبدیل به بزرگترین ارائه دهنده خدمات اسکان مسافرین شده است.
اقتصاد دیجیتالی آنلاین چه مزایایی می تواند برای کسب و کار ها آنلاین داشته باشد؟
محبوبیت:
در ابتدا شاید این سوال را از خود بپرسید که : آیا روش سنتی فاقد محبوبیت است؟ در دنیای امروز می توان تقریبا گفت بله، چون به گفته ی بسیاری از کارآفرینان موفق در آینده ای نه چندان دور فقط کسب و کارهای آنلاین درخشیده و کسب و کارهای دیگر رفته رفته منسوخ خواهند شد. پس می توان به صراحت گفت که محبوبیت اقتصاد دیجیتالی آنلاین به مراتب بالاتر از اقتصاد دیجیتالی سنتی بوده و این روند روز به روز در حال افزایش است.
سرعت بالای انتقال:
وجود سرعت در هرکاری ضروری ومفید است. این نکته در مورد اقتصاد دیجیتالی آنلاین نیز صدق می کند. بدیهی است که سرعت انتقال ارتباط در اقتصاد دیجیتالی آنلاین نیز درخشنده و به عبارتی دیگر بی بدیل است. منظور این که اگر شما خواستار جلب رضایت مشتری از کسب و کار آنلاین خود هستید روی سرعت بالای انتقال ارتباط اقتصاد دیجیتال آنلاین حساب ویژه باز کرده و به آن اعتماد کنید چرا که نتیجه آن چیزی جز موفقیت و پیشرفت نیست.
انعطاف پذیری:
موضوع انعطاف پذیری در وهله ی اول به ارتباط با کاربر و بروز بودن با مطالب مربوط به آن است. در نظر بگیرید شما به همراه محبوبیت و سرعت به یک عنصر کلیدی دیگر نیز برای موفقیت نیاز دارید. عنصر کلیدی که موضوع بسیار مهمی به حساب می آید. انعطاف پذیری شما باعث می شود کاربر حس خوبی برای استفاده از کسب و کار آنلاین شما داشته باشد و همه این ها به اقتصاد دیجیتالی آنلاین نیز کمک شایانی خواهد کرد. کمکی که شما بانی اصلی آن بوده اید.
نقش دولت ها در توسعه اقتصاد دیجیتالی
دولت ها نقش اساسی در توسعه و گسترش اقتصاد دیجیتالی دارند. دولت ها از طریق سیاست گذاری، تامین زیرساخت‌های لازم و نیز کاهش فاصله یا نابرابری در بهره گیری از فناوری اطلاعات و طراحی مکانیزم های تشویقی در توسعه و بکارگیری آن، نفوذ و گسترش اقتصاد دیجیتالی را تسهیل می نمایند. بنابراین محرک اصلی این اقتصاد دولت ها هستند. با حرکت دولت‌ها بخش های مختلف اقتصادی جامعه و سازمانها و کسب و کارها می توانند با بهره گیری از اقدامات دولت، نیازهای کسب و کار خود را تشخیص و با تکیه بر توانمندی های به وجود آمده بستر خاص مورد نیاز خود را تامین و از مزایای این اقتصاد بهره مند شوند و در نهایت افراد و گروه های جامعه نیز با بهره مندی از این بستر و خدمات ارائه شده می توانند سطح زندگی خود را ارتقاء داده و از حیات در این فضای اقتصادی و اجتماعی لذت ببرند.